ජනාධිපතිවරයා ජාතිය අමතා කළ කථාව රටේ සියලු පුරවැසියන්ගේ අවධානයට ලක් විය යුතු යැයි අපි විශ්වාස කරන්නෙමු. පවත්නා අර්බුදයෙන් රට මුදාගෙන යළි ජන ජීවිතය යථා තත්ත්වයට ගැනීම සඳහා රාජ්‍ය නායකයා විසින් ගනු ලබන ක්‍රියාමාර්ග එම කථාවෙහි ඇතුළත්ය. එය විවේචනයට ලක් කරන්නට පෙර සිහි නුවණින් යුතුව යථෝක්ත වැඩපිළිවෙළ විමසා බැලීමට තරම් අප කාරුණික විය යුතුය. මේ වන විට සමාජය තුළ ඇත්තේ සියල්ල විවේචනය කරන හා සියල්ල ප්‍රතික්ෂේප කරන නිෂේධනීය තත්ත්වයකි. සමහරු එම ආස්ථානය ද ඉක්මවා යමින් සියල්ල විනාශ කරන තැනකට තල්ලු වී සිටිති. එය රටේ තත්ත්වය වඩාත් සංකීර්ණ කරයි.

රාජ්‍ය නායකයාගේ කථාව විමසුමට ලක් කළ හොත් එහි ප්‍රධාන කරුණු හතරක් සංගෘහීත වන බව පෙනෙයි. පළමුවැන්න මේ මොහොතේ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා වැළැක්වීමට පියවර ගනිමින් මහජනයාගේ ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීමට විධිමත් පියවර ගන්නා බවය. දෙවැන්න දේශපාලන ස්ථාවරත්වය ගොඩනැඟීම හා රාජ්‍ය පාලනය යථාවත් කිරීම සඳහා කාගේත් පිළිගැනීමට ලක් විය හැකි තාවකාලික ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමය. තෙවැන්න පාර්ලිමේන්තුව ශක්තිමත් කිරීම සඳහා දහ නව වන ව්‍යවස්ථාව යළි බලගැන්වීමට ප්‍රතිඥාවක් දීමය. හතරවැන්න මේ ක්‍රියාවලිය බලගැන්වීම සඳහා මහජනයාගේ පූර්ණ සහයෝගය ඉල්ලා සිටීමය. මෙහිලා මහජනයාගෙන් ලැබෙන සහයෝගය අතිශයින්ම වැදගත් වෙයි. මහජන සහයෝගයකින් තොරව පවත්නා අර්බුදය ජය ගත නොහැකි බව රාජ්‍ය නායකයා වටහාගෙන තිබේ.

මේ මොහොතේ ප්‍රධාන කාර්යය බවට පත්ව ඇත්තේ ප්‍රචණ්ඩත්වය වළක්වා මහජන ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීමට පියවර ගැනීමය. එහිම තවත් අංශයක් වන්නේ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාවලට සම්බන්ධ සියලු පාර්ශ්ව නීතිය හමුවට කැඳවීමය. සාධාරණ සමාජයක් තුළ එය අනිවාර්යයෙන්ම ඉටු විය යුතුය. ගාලු මුවදොර උද්ඝෝෂකයන්ට පහර දී ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා ආරම්භ කළ පාර්ශ්වවලට තරාතිරම හා පක්ෂය නොසලකා දඬුවම් දීමට ක්‍රියා කරන බව සඳහන් කරන රාජ්‍ය නායකයා පළමු සිද්ධියෙන් පසු ප්‍රති-ප්‍රචණ්ඩත්වය ව්‍යාප්ත කිරීමට සහභාගි වූ පාර්ශ්වයන් ද නීතිය හමුවට ගෙන එන බව කියා සිටී. මෙය අවශ්‍යයෙන්ම සිදු විය යුත්තකි. ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා කුමන පාර්ශ්වයක් විසින් සිදු කරන ලද්දේ වුව, ඊට නීතිය ක්‍රියාත්මක විය යුතුය.

විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය පිළිබඳ සංවාදය බොහෝ කාලයක සිට පවතින්නකි. 1978 දී නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ඉදිරිපත් වන විටද, ඒ පිළිබඳ දැඩි විවේචන ගොඩනැඟිණි. ආචාර්ය එන්.එම්. පෙරේරා විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය හැඳින්වූයේ මෙරට දේශපාලනය මුළුමනින්ම අවුල් කරන සාධකයක් හැටියටය. එහෙත් දේශපාලකයන් මෙන්ම ජනතාව ද එම ක්‍රමයට අනුගත වූ අතර, එය ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටකට අවශ්‍ය තනතුරක් හැටියට තර්කයක් ද ගොඩනැඟිණි. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය වෙනස් කරන බවට දේශපාලන පොරොන්දු පැවතිය ද ඒවා ඉටු වූයේ නැත. ඒ වෙනුවට ජනාධිපතිවරයාගේ බලරාමුව තව දුරටත් පුළුල් වන අණ පනත් සම්මත කර ගැනීම සිදු විය. මේ තත්ත්වය මහජනයාගේ අප්‍රසාදයට ලක් වූ අතර විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය වෙනස් කරනු යනුවෙන් ප්‍රබල හඬක් මේ වන විට කරළියේ පවතී. රාජ්‍ය නායකයා ඊට ප්‍රතිචාර දක්වා ඇති අතර ව්‍යවස්ථානුකූලව එය ඉටු කිරීමට සූදානම් බව ප්‍රකාශ කර ඇත. මෙය දේශපාලනයේ කදිම අවස්ථාවක් ලෙස සැලකිය හැකිය.

මහ බැංකු අධිපතිවරයා දැක්වූ අදහසකට ඊළඟට අවධානය යොමු කළ යුතුය. මහ බැංකු අධිපතිවරයා කියා සිටින්නේ ආණ්ඩුව හා කැබිනට් මණ්ඩලය පිළිබඳ ගැටලුව සති දෙකක් තුළ විස‍ඳෙන්නේ නැත් නම් තමා සිය ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් වන බවය. එය තීරණාත්මක අවස්ථාවක් බව කිව යුතුය. මහ බැංකු අධිපතිවරයා සිය තනතුර හැර ගිය හොත් ආර්ථික අර්බුදය යළිත් පටන්ගත් තැනටම කඩා ව‍ැටෙන බව පිළිගත යුතුය. ඒ අනුව පක්ෂ නායකයන් වහා එකඟතාවකට පැමිණ, තාවකාලික ආණ්ඩුවක් පිහිටුවා ගත යුතුය. එය කල් නොහැර සිදු විය යුතු අත්‍යවශ්‍ය කටයුත්තකි. මේ වන විට ඒ පිළිබඳ සුභදායක තත්ත්වයක් වාර්තා වී ඇත. තාවකාලික ආණ්ඩුවේ අගමැතිවරයා මෙන්ම කැබිනට් මණ්ඩලය ද මහජන විශ්වාසය දිනාගත් පුද්ගලයන්ගෙන් සමන්විත වීම ඉතා වැදගත්ය. කෙසේ වුව ජනාධිපතිවරයා අර්බුදය විසඳා ගැනීමට සුදුසු න්‍යාය පත්‍රයක් ඉදිරිපත් කර තිබේ. එය ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඔහු උපරිම උත්සාහය ගන්නා බව පෙනෙයි. ඊට සහයෝගය දැක්වීම මේ මොහොතේ අප සතු වගකී‍මක් සේ සැලකිය හැකිය.

‘‘ප්‍රමාදය මරණයට හේතුව’’ බව බුදු බණෙහි සඳහන්ය. සදාතනික සනාතනික සත්‍යයකි. මේ රට දැන් ඔප්පු කරමින් තිබෙන්නේ එයයි. නිසි කලට නිසි තීන්දු නොගැනීමේ වන්දිය මුළු රට ගෙවමින් තිබේ. ‘‘ගෝඨා ගෝ ගම’’ සෑම තැනම පැතිරී ඇත. එහි ජාත්‍යන්තර ශාඛාවක් ද ඉදිවී ඇත. ජනතාවගේ පුපුරා හැලෙන පීඩනය එමගින් මනාව පෙන්නුම් කරයි. අද රට අත්විඳිමින් සිටින අර්බුදය නොගෙන්වා ගැනීමට හැකියාව තිබූ බව පැහැදිලිය. එහෙත් නිසි තීන්දු නිසි වෙලාවට නොගැනීම නිසා මෙම අර්බුදය දරා උසුලා සිටිය නොහැකි තරමට වර්ධනය විය.

අප පුවත්පත ඉකුත්දා වාර්තා කළ ප්‍රවෘත්තියකින් කියැවුණේ මාර්ග පාලම් ආදී ප්‍රාග්ධනය වැය කෙරෙණ මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘති නතර කිරීමට රජය තීරණය කර ඇති බවය. එමෙන්ම ජනතාවගේ ජීවන වියදම අඩු කිරීම සඳහා සහන ඇතුළත් නව අයවැය යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරන බවය.

නිදහස ලැබී හැත්තෑ හතර වසරකි. මෙම හැත්තෑ හතර වසර තුළ අප රට පැමිණ තිබෙන්නේ ඉබාගාතේය. කිසිදු ක්ෂේත්‍රයකට අදාළව ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් තවමත් සකස් කර ගැනීමට හැකි වී නැත. රට සංවර්ධනය කිරීමේදී ප්‍රමුඛතාව දිය යුතු අංග මොනවාදැයි වර්ගීකරණයක්ද නැත. ජනතාවගේ මතය වන්නේ සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී ප්‍රමුඛතාවය හිමිවන්නේ යහමින් සල්ලි පිල්ලි ගැසිය හැකි ව්‍යාපෘතිවලට බවය. ඒවා හිතළු පමණක්ම නොවේ. සෑම වර්ණයකටම අයත් දේශපාලනඥයන් ඒ බව සනාථ කර ඇත.

මෑත කාලීනව දක්නට ලැබෙන ප්‍රධාන  දුර්ගුණය වන්නේ අනතුරුවල පරිමාව සම්බන්ධයෙන් නිරීක්ෂණ නොකිරීමය. කොරෝනා මාරක වසංගතය ආවේය. එය කල් ඇතිව දැනුම් දී පැමිණි වසංගතයක් නොවේ. එහෙත් එහි පරිමාව සම්බන්ධයෙන් අවබෝධයක් ඉක්මනින්ම ලබාගත යුතුව තිබිණි. එය එසේ වූයේනම් නිසි තීන්දු නිසි වෙලාවට ගැනීමට හැකියාව ලැබේ. එය එසේ සිදුවූ බව සාමාන්‍ය විශ්වාසය වීය. එය හරිහැටි පාලනය නොකළේ යැයි කිසිවකුට කිව නොහැක.

රට තුළ ආර්ථික අර්බුදයක් මතුවන බව ආර්ථික විශේෂඥයන් ප්‍රකාශ කළේ බොහෝ කාලයක සිටය. එමෙන්ම එම දරුණු ආර්ථික අර්බුදය කොරෝනා මාරක වසංගතය නිසා තවත් දරුණු වන බව වටහා ගැනීමට අමුතු නුවණක් ඇවැසි වන්නේ ද නැත. මන්දයත් එම ලෝක වසංගතය මෙරටට ඩොලර් ලැබෙන ප්‍රධාන මාර්ග දෙකක් වන සංචාරක කර්මාන්තයට හා විදෙස්ගත ශ්‍රමිකයන්ගේ ප්‍රේෂණවලට මාරාන්තික බලපෑම් එල්ල කළ හෙයිනි.

මෙම තත්ත්වයන් සම්බන්ධයෙන් ගැඹුරු අවධානයක් යොමු කළ යුතුව තිබිණි. එමෙන්ම මහ භාණ්ඩාගාරයේ තත්ත්වය නිවැරැදිව දන්නේ ද ආණ්ඩුවමය. මහා භාණ්ඩාගාරයේ ඇති මුදල්වලින් කොපමණ කාලයක් රට කරවිය හැකි ද යන්න සම්බන්ධයෙන් ගණන් බැලීමක් කළ යුතුව තිබිණි. ඒ අනුව අවශ්‍ය පියවර ගැනීමේ හැකියාව තිබේ. එහෙත් එසේ නොකර ‘ඕනෑ දෙයක් වෙච්ච දෙන්’ යැයි කියන්නාක් මෙන් ඉබාගාතේ රට පැමිණ තිබේ.

සාමාන්‍ය තත්ත්වයකදීට වඩා අර්බුදකාරී අවස්ථාවක තීන්දු තීරණ ගැනීමට විශේෂඥ දැනුමක් ඇවැසිය. දක්ෂතාව යනු එයයි. එහිදී අර්බුදය සරළම අංශුවට කඩා විග්‍රහ කර ගත යුතුය. නිවැරැදි පින්තූරය මතුවන්නේ එවිටය. ඒ අනුව එයට මුහුණ දීමේ උපාය මාර්ගික සැලැස්මක් සකස් කර ගත යුතුය. අර්බුදය, අවස්ථාවක් බවට පත්කර ගත හැකි වන්නේ එවිටය. අර්බුදය ජය ගැනීමට හැකිවන්නේ එමගින් පමණි.

රටට මුදල් එන මාර්ග කඩතොළු වී තිබේ නම් මහා භාණ්ඩාගාරයේ සංචිත දියවී යමින් තිබෙන්නේ නම් වහා කළ යුතුව තිබුණේ ප්‍රමුඛතා ලැයිස්තුවක් සකස් කර එය ක්‍රියාත්මක කිරීමය. මිනිසාට ජීවත්වීමට ආහාරපාන, නිවාස හා ඖෂධ අවශ්‍ය වේ. වත්මන් සංකීර්ණ සමාජ වටපිටාව තුළ මිනිසාට තවත් අත්‍යවශ්‍ය බොහෝ දේ තිබේ. විදුලිය අත්‍යවශ්‍යය. ප්‍රවාහනය ද එසේමය. හැමෝටම නොවුණත් බොහෝ දෙනෙකුට, ගෑස් අවශ්‍යම වේ. විශේෂයෙන්ම නාගරික ජනයාට මෙන්ම මහල් නිවාසවල ජීවත්වන ජනයාට ගෑස් අත්‍යවශ්‍යම වූවකි.

මෙම සටහන තබන මොහොත වනවිට පැය ගණන් විදුලිය කැපේ. කිලෝ මීටර් ගණන් දුරට ඉන්ධන පෝලිම්ය. ගෑස් පෝලිම් ද එසේමය. ඉන්ධන පෝලිම්වල මිය යාමේ ඉරණම බාර ගැනීමට රටේ පුරවැසියාට සිදුවී තිබේ. ප්‍රමුඛතා ලැයිස්තුවක් සකස් කර ඒවාට ප්‍රමුඛතාව දුන්නේ නම් මේ තරම් පීඩනයක් ජනයාට අත්වන්නේ නැත. ‘‘අපි පාරවල් හදන එක නතර කරන්නේ නෑ’’ යනුවෙන් වාගාඩම්බර පාමින් කටයුතු කළා මිස අර්බුදයට ශක්තිමත්ව මුහුණ දීමට වැඩ පිළිවෙළක් නොවීය.

මාර්ග පාලම් වැනි ප්‍රාග්ධනය වැය කෙරෙන මහා පරිමාණ සංවර්ධන ව්‍යාපෘති නතර කිරීමට රජය තීරණය කර තිබෙන්නේ දැන්ය. ගමේ ජනයා ‘ලෙඩා මළත් බඩ සුද්දයි’ කියා කීවේ නිකම්ම නොවන බව අද ඔප්පු වී තිබේ.

මුදල් අමාත්‍යවරයා පාර්ලිමේන්තුවේදී කළ කථාවෙන් අප කාගේත් ඇස් ඇරෙන බව කිව යුතුය. එලෙසම එම කථාවෙන් රටේ අනාගතය පිළිබඳ විශ්වාසයක් ගොඩනැගෙන බව ද සඳහන් කළ යුතුය. එම කථාව ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් දෙකකින් යුතුය. පළමු කොටසින් කියැවෙන්නේ අපේ ආර්ථිකය පිළිබඳ ඇත්ත කතාවය. ආර්ථිකය ගැන පුරසාරම් කීමෙන් පලක් නැත. ජනතාව හමුවේ ඇත්ත පෙන්වා දිය යුතුය. ආර්ථිකය පිළිබඳ කරුණු සඟවන විට ජනතාව මුළා වෙති. එය සුදුසු දෙයක් නොවේ. දෙවන කොටසින් කියැවෙන්නේ ආර්ථික අර්බුදය ජය ගැනීම සඳහා ගත යුතු උපායමාර්ගයන් ගැනය. දැනටම ඒවා ක්‍රියාත්මක වන්නට පටන් ගෙන තිබේ.

අලි සබ්රි මහතා පෙන්වා දෙන අන්දමට අපේ විදේශ විනිමය සංචිතවල ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන පනහකට වැඩි නැත. එය අතිශය දුෂ්කර හා අවාසනාවන්ත තත්ත්වයකි. ඉතා ඉක්මනින් විදේශ විනිමය සංචිත ඉහළ නංවා ගැනීමට ක්‍රියා කළ යුතුය. නිදහසින් පසු ඇතිවූ දරුණුම ආර්ථික කඩා වැටීමට අපි මුහුණ දී ඇත්තෙමු. බදු කපා හැරීම, අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල සමඟ මීට පෙර සාකච්ඡා නොකිරීම අර්බුදය උත්සන්න වීමට බලපෑ හේතු ලෙස හැඳින්විය හැකිය. අනවශ්‍ය ලෙස විදේශ ණය ලබා ගැනීම හා ආදායම් උත්පාදන මාර්ග සඳහා ගත් ණය යොදාගෙන නැති බව ද හෙළිදරව් වී ඇත. රට සතු විදේශ විනිමයෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් ණය හා පොලී ගෙවීම සඳහා යොදා ගැනීමත් සුදුසු දෙයක් නොවේ.

ශ්‍රී ලංකාව විදේශ ණය ලබා ගැනීම සඳහා පෙලැඹී ඇත්තේ එක්දහස් නවසිය පනස් ගණන්වල සිටය. එදා ණය ගෙවීම සඳහා දීර්ඝ කාලයක් ලබා දී තිබූ අතර පොලිය ද අදට වඩා බෙහෙවින් අඩුය. එහෙත් මුල් කාලයේ සිටම විදේශ ණය සම්බන්ධයෙන් සාර්ථක කළමනාකරණයක් නොවූ බව පෙනෙයි. 1977න් පසු විදේශ ණය ගැනීම වැඩි වී ඇත. පසු කාලයේදී ණය හා පොලී ගෙවීම සඳහා ද නැවත ණය ලබා ගෙන ඇත. එය මෑතක් වනතුරුම සිදු වී ඇත. ඉදිරියටත් එය කරන්නට සිදු වනු ඇත. ණය හා ආධාර නැතිව රට ඉදිරියට ගෙනයෑමේ හැකියාවක් නැත. කවුරුන් ආණ්ඩු බලය ලබාගත්ත ද ආපසු ණය හා ආධාර ගැනීමට සිදු වනු ඇත. යථාර්ථය එයයි.

අමාත්‍යවරයා පෙන්වා දෙන අන්දමට ආර්ථික අර්බුදය මාසයකින් දෙකකින් නිමාවට පත් වන්නේ නැත. අර්බුදය විසඳීමට තවත් වසර දෙකක කාලයක් වත් ගත වනු ඇත. එම කාලය තුළ යම් කැපවීමක් කිරීමට රටේ සියලු පුරවැසියන් සූදානම් විය යුතුය. මේ වන විට ජගත් මූල්‍යායතන කිහියක් සමඟ සාකච්ඡා පැවැත්වෙයි. ඒ හැරෙන්නට මිත්‍ර රාජ්‍යයන් අපට සහයෝගය දැක්වීම සඳහා ඉදිරිපත්ව සිටී. ඉන්දියාව, චීනය, අමෙරිකාව හා බංග්ලාදේශය ඊට නිදසුන් ලෙස දැක්විය හැකිය. මිත්‍ර රටවල සහයෝගය ද මෙහිලා තීරණාත්මක සාධකයක් බව පෙන්වා දිය යුතුය. අමෙරිකාව ඩො.මි. 400ක මානුෂීය ආධාරයක් ශ්‍රී ලංකාවට ලබා දීම සඳහා එකඟ වී ඇත. අපේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියට අනුව ඕනෑම රටකින් ණය හා ආධාර ලබා ගැනීමේ හැකියාව පවතී.

මුදල් අමාත්‍යවරයා සිය කථාවෙන් ඉල්ලා සිටින ප්‍රධාන කරුණු දෙකක් තිබේ. පළමුවැන්න කරුණාකර සැබෑ තත්ත්වය වටහාගන්න යන්නය. දෙවැන්න මේ අර්බුදයෙන් ගොඩයෑම සඳහා සහයෝගය ලබා දෙන්න යන්නය. එක අතකින් දේශපාලන ස්ථාවරභාවය ඉතා වැදගත්ය. දුර්වල ආණ්ඩු සමඟ ගනුදෙනු කිරීමට ජගත් ආයතන පෙලඹෙන්නේ නැත. තවත් අතකින් රටේ කර්මාන්ත හා ව්‍යපාර හොඳින් පවත්වාගත යුතුය. අනාගතයේ දුර්වල ආර්ථිකයක් ඇති වෙතැ‘යි උපකල්පනය කළහොත් විදේශ ණය ලැබෙන්නේ නැත. රටේ පවත්නා සමාජ අස්ථාවරත්වය නිසා ආයෝජකයන් රටට එන්නේ නැත. අපේ ඇඟලුම් කර්මාන්තයෙන් ලක්ෂ තිහකට වැඩි පිරිසක් ජීවත් වෙති. ඒ හැරෙන්නට එය විදේශ විනිමය උපදන ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍රයකි. එහෙත් රටේ පවතින ජන අරගල නිසා ඇඟලුම් කර්මාන්තය ශීඝ්‍ර‍ෙයන් පල්ලම් බසින බව දැක ගත හැකිය. 

ගෙවී ගිය වසරේ වැඩ වර්ජන විසි ගණනක් පවත්වා ඇති බව ද එයින් වැඩ කරන පැය ලක්ෂ ගණනක් රටට අහිමි වූ බව ද කියති. ආයෝජන කලාපවල ඇතැම් කර්මාන්තකරුවන් තම ව්‍යාපාර රැගෙන බංග්ලාදේශයට පිලිපීනයට, නේපාලයට යන ප්‍රවණතාවක් මතු වී ඇති බව ද කියැවේ. වර්ජන, දේශපාලන ආරවුල් හා විදුලිය කැපීම වැනි හේතු සාධක නිසා විදේශ ආයොජකයන් ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රතික්ෂේප කරන්නට පුළුවන. මේවා වෙනස් විය යුතුය. මුදල් අමාත්‍යවරයා පෙන්වා දෙන අන්දමට ඉදිරියේදී ආර්ථිකය සම්බන්ධයෙන් දැඩි තීන්දු තීරණ ගැනීමට සිදු වෙයි. බදු මුදල් වැඩි කිරී මට ද සිදු වෙයි. ආදායම් ලබන අය සාධාරණ මුදලක් රටේ පැවැත්ම වෙනුවෙන් ලබා දීම යුක්ති සහගත කාරණයකි.

ආර්ථික අර්බුදය තවදුරටත් උත්සන්න කොට රට අගාධයක් වෙත ගෙන යනවා ද? නැත හොත් සාමූහික ප්‍රයත්නයක් ඔස්සේ රට යථා තත්ත්වයට ගන්නවා ද? යන්න අප අපගේම හෘදය සාක්ෂියට තට්ටු කොට විමසා බැලිය යුතුය.